Φιλόδοξο ΕΣΕΚ χωρίς στρατηγική

Το ΕΙΠΑΚ παραθέτει τις παρατηρήσεις του και τις προτάσεις του για το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα, στον τομέα που το αφορά δηλαδή στην ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων.

Πριν από αυτό, μια σημαντική διαπίστωση.

Το ΕΙΠΑΚ διαπιστώνει για μια ακόμη φορά πως, όπως και στο πρόσφατο νομοσχέδιο για την έκπτωση φόρου για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, έτσι και τώρα, είναι από τους λίγους, αν όχι το μόνο, που τοποθετείται με προτάσεις στο θέμα της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων.

Η επαναλαμβανόμενη αυτή διαπίστωση είναι πλέον ανησυχητική διότι καταδεικνύει την παντελή έλλειψη ενημέρωσης της κοινωνίας και των φορέων για την σημασία της ενεργειακής εξοικονόμησης στα κτίρια. Η κυβέρνηση, σε συνεργασία με φορείς, θα πρέπει άμεσα να δράσει ώστε να αντιστραφεί αυτή η κατάσταση και να γίνει καθολικά αντιληπτό ότι χωρίς ενεργειακή εξοικονόμηση στα κτίρια, που ευθύνονται για το 40% της καταναλισκόμενης ενέργειας, δεν υπάρχει ελπίδα για υλοποίηση ούτε αυτού του ΕΣΕΚ ούτε οποιουδήποτε ΕΣΕΚ. Άλλωστε και η κυβέρνηση, κατά την παρουσίαση του προγράμματος, ισχυρίστηκε ότι η ενεργειακή αποδοτικότητα είναι βασική προτεραιότητα και αυτό αποδεικνύεται και από τους φιλόδοξους στόχους του προγράμματος.  

Το ΕΣΕΚ λοιπόν είναι στη σωστή κατεύθυνση όσον αφορά τους στόχους. Είναι σαφώς βελτιωμένο σε σχέση με το προηγούμενο, βέβαια χρειάζεται πάλι αναθεώρηση ώστε να συμπεριλάβει τις θέσεις του ευρωπαϊκού green deal που ανακοινώθηκε προχθές.

Όμως το ανησυχητικό όσον αφορά τα κτίρια είναι πως όσο φιλόδοξοι είναι οι στόχοι, τόσο φτωχές και ελλιπείς και σε μερικές περιπτώσεις ανύπαρκτες είναι οι στρατηγικές για την επίτευξη τους.

Να δώσουμε δυο παραδείγματα :

1. Αναφέρεται ως στόχος η ριζική ενεργειακή αναβάθμιση 60.000 οικιστικών μονάδων κτιρίων σε επίπεδα ΝΖΕΒ σε ετήσια βάση και θεωρείται πως το εργαλείο για την επίτευξη του στόχου θα είναι προγράμματα τύπου “Εξοικονομώ κατ’ οίκον”! Αναρωτιόμαστε πως είναι δυνατόν ένα πρόγραμμα και μια πρακτική που αφορούσε την ελλιπή έως απαράδεκτη και ζημιογόνα ενεργειακή αναβάθμιση 45.000 οικιστικών μονάδων κάθε 2-3 χρόνια, τώρα θα πετύχει να διπλασιάσει την απόδοση του και μάλιστα θα επιτυγχάνει κτίρια ΝΖΕΒ!

2. Ενώ καθορίζεται και σωστά η διείσδυση με ιδιωτική επένδυση του λιανικού καταναλωτή, των ΑΠΕ στο κτίριο, μετά την ενεργειακή θωράκιση του, και ακολουθείται στους ορισμούς η ευρωπαϊκή πρακτική που λέει “η ενέργεια από ΑΠΕ παράγεται πάνω ή πλησίον του κτιρίου”, στις στρατηγικές είναι σαφές ότι δίνεται έμφαση στις επενδύσεις από μεγάλους επενδυτές στο κεντρικό δίκτυο,ενώ είναι πολύ φτωχές οι αναφορές για τεχνολογίες αποθήκευσης.

Πέρα από τα παραπάνω το ΕΙΠΑΚ διαπιστώνει ότι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις, οι δομές και τα εργαλεία ώστε να μπει άμεσα, όπως απαιτείται, το σχέδιο σε εφαρμογή στον κτιριακό τομέα, κύρια στην κατοικία που αποτελεί το 80% των κτιρίων. Διαπιστώνει επίσης για μια ακόμη φορά ότι φορείς όπως το ΤΕΕ που θα έπρεπε να παίζουν καθοριστικό ρόλο τόσο στην διαμόρφωση όσο και στην εφαρμογή του σχεδίου, απουσιάζουν παντελώς από την διαβούλευση. Επιπλέον η κυβέρνηση πρόσφατα προκήρυξε “διεθνή” διαγωνισμό για την αναθεώρηση, ή καλύτερα επικαιροποίηση (!!!) του ΚΕΝΑΚ, πράγμα το οποίο θα καθυστερήσει ακόμη περισσότερο την δημιουργία μιας  αποτελεσματικής στρατηγικής.

Το ΕΙΠΑΚ καταθέτει τις εξής προτάσεις ώστε να μπορέσει να δημιουργηθεί άμεσα μια εναλλακτική στρατηγική για την υλοποίηση του ΕΣΕΚ στον κτιριακό τομέα:

1. Τον άμεσο ορισμό αριθμητικών στόχων ενεργειακής απαίτησης για θέρμανση – ψύξη και πρωτεύουσα ενέργεια για τα κτίρια ΝΖΕΒ, όπως απαιτεί η EPBD και οι συστάσεις της ευρωπαϊκής επιτροπής, πέραν από τον χαρακτηρισμό των κτιρίων ΝΖΕΒ κατά ΚΕΝΑΚ. Επιπλέον μπορεί να γίνει αποδεκτή η υιοθέτηση διεθνών προτύπων για την απόδειξη επίτευξης αυτών των στόχων. 

2. Άμεση αναθεώρηση των συντελεστών πρωτεύουσας ενέργειας ώστε αυτοί να ανταποκρίνονται στη βασική αρχή των κτιρίων ΝΖΕΒ για την κάλυψη της πρωτεύουσας ενέργειας από ΑΠΕ, όπως επιτάσσει η EPBD. Θέσπιση κινήτρων για εγκατάσταση ΦΒ σε στέγες και ταράτσες, επέκταση και αξιοποίηση του Virtual Netmetering και στον λιανικό καταναλωτή. Αξιοποίηση επιτέλους του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων προς όφελος των τοπικών κοινωνιών.

3. Δημιουργία επιστημονικής επιτροπής στο ΥΠΕΝ, με τη συμμετοχή τόσο στελεχών του υπουργείου όσο και εκπροσώπων επιστημονικών φορέων και φορέων της αγοράς, η οποία σε διάστημα το πολύ 3 μηνών και με ανοιχτή διαδικασία διαβούλευσης θα εντοπίσει και θα προτείνει αλλαγές στην πολεοδομική νομοθεσία για την άμεση άρση των εμποδίων που καθιστούν αδύνατη την παρέμβαση σε μεγάλο αριθμό υφιστάμενων κτιρίων αλλά και τον σχεδιασμό νέων. Επιπρόσθετα θα προτείνει τη θέσπιση πρόσθετων γενναίων κινήτρων για την ριζική αναβάθμιση τους. 

4. Άμεση ενεργοποίηση του άρθρου 25 του ΝΟΚ ώστε να δίνονται τα κίνητρα δόμησης 5% και 10% σε κτίρια ΝΖΕΒ. Πιο συγκεκριμένα να καθοριστούν από το ΥΠΕΝ τα περιβαλλοντικά πρότυπα, πέραν του LEED, που γίνονται αποδεκτά για κτίρια υψηλής περιβαλλοντικής απόδοσης και στον οικιακό τομέα. Το ΕΙΠΑΚ θεωρεί πως ανάμεσα σε αυτά πρέπει να είναι και το πρότυπο Passive House, μια και μειώνει έως και 10 φορές την ενεργειακή απαίτηση και άρα και την περιβαλλοντική επιβάρυνση ενός κτιρίου.Το πρότυπο, ένα πρότυπο υπολογιστικό και όχι απολογιστικό, είναι αποδεκτό ως τέτοιο σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις και χώρες, στην Ν.Υόρκη και στον Καναδά. Επίσης η κυβέρνηση θα πρέπει να ορίσει τα διεθνώς αναγνωρισμένα υπολογιστικά εργαλεία που αναφέρονται στο άρθρο και απαιτούνται για την απόδειξη της υψηλής ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, πέραν του ΚΕΝΑΚ.

5. Με αφορμή και το παραπάνω και την απόφαση της κυβέρνησης να αναθεωρήσει τον ΚΕΝΑΚ με μια μακροχρόνια διαδικασία με αμφίβολο αποτέλεσμα, προτείνουμε την αποδοχή εναλλακτικών προτύπων και λογισμικών για την δημιουργία κτιρίων ΝΖΕΒ και την ριζική ανακαίνιση κτιρίων σε επίπεδα ΝΖΕΒ. Τέτοια θα μπορούσαν να είναι λογισμικά εθνικών κανονισμών ενεργειακής απόδοσης άλλων ευρωπαϊκών χωρών αλλά και ευρωπαϊκά εθελοντικά πρότυπα όπως το Passive House. To ΕΙΠΑΚ διαθέτει ολοκληρωμένο λογισμικό ενεργειακού ισοζυγίου κατοικίας και λοιπών κτιρίων σε ανοιχτή δομή EXCEL, πλήρως εξελληνισμένο, το οποίο θα μπορούσε άμεσα να καλύψει τις ανάγκες της χώρας για τα κτίρια ΝΖΕΒ. Το εν λόγω λογισμικό έχει αξιολογηθεί με βάση το πρωτόκολλο ASHRAE 140 και έχει κριθεί ως άριστο και εφαρμόσιμο σε κάθε κλιματική ζώνη του πλανήτη. Το ΕΙΠΑΚ, σε συνεργασία με τους δημιουργούς του λογισμικού, διαθέτει την τεχνογνωσία, το ανθρώπινο δυναμικό και τις εκπαιδευτικές δυνατότητες και περιεχόμενο για να υποστηρίξει τεχνικά το λογισμικό. 

6. Άμεση δημιουργία επιστημονικής επιτροπής και υποεπιτροπών στο Υπουργείο Παιδείας για την αναθεώρηση όλων των προγραμμάτων σπουδών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης με έμφαση στην κλιματική αλλαγή και την εξοικονόμηση ενέργειας και τις ΑΠΕ.

Ειδικότερα το ΕΙΠΑΚ θεωρεί πως πρέπει ΑΜΕΣΑ να ενταχθούν στα προγράμματα σπουδών των βαθμίδων EQF 3-7, δηλαδή από τα ΕΠΑΛ μέχρι τα Πολυτεχνεία αλλά και τη δια βίου μάθηση, τεχνικά μαθήματα ενεργειακού σχεδιασμού και ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων. Το ΕΙΠΑΚ διαθέτει εκπαιδευτικό υλικό και τεχνογνωσία για όλες αυτές τις βαθμίδες, το οποίο μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμα διαθέσιμο για χρήση και εκπαίδευση. Ειδικά θεωρεί πως άμεση προτεραιότητα πρέπει να υπάρξει στα επαγγελματικά λύκεια και στη δια βίου μάθηση τεχνιτών και μηχανικών, διότι θεωρεί πως η ζήτηση που θα υπάρξει από το 2020 και μετά δεν θα μπορεί να καλυφθεί από το υπάρχον δυναμικό και την τεχνογνωσία που διαθέτει.

7. Επανεξέταση του συστήματος έκπτωσης φόρου 40% από φυσικά πρόσωπα που πρόσφατα αποφάσισε η κυβέρνηση και αποδοχή της πρότασης του ΕΙΠΑΚ για υποχρεωτική ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων ως προϋπόθεση της έκπτωσης. 

Καταθέτουμε αυτά τα μέτρα για άμεση εφαρμογή και δημιουργία βασικών προϋποθέσεων υλοποίησης του ΕΣΕΚ. Παραμένουμε στη διάθεση του οποιουδήποτε ώστε να συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις και τη τεχνογνωσία στην ακόμη αποτελεσματικότερη υλοποίηση του.  


Εμφάνιση
Απόκρυψη